KESAN SAMPINGAN UBAT-UBATAN YANG MENGANDUNGI DADAH DAN BAHAN KIMIA
Pesakit-pesakit yang berjumpa doktor mengharapkan doktor akan memberi
mereka ubat-ubatan untuk menyembuhkan penyakit yang dihidapi. Tetapi
ramai diantara mereka tidak memahami atau sedar bahawa ubat-ubatan boleh
memberi kesan sampingan yang tidak diingini. Terdapat ubat-ubatan yang
jarang-jarang sekali memberi kesan sampingan yang tidak diingini tetapi
ada juga ubat-ubatan yang sering membawa kesan ini dan tiada biasa
digunakan oleh para doktor kecuali jika difikirkan amat perlu untuk
menyelamatkan nyawa pesakit itu.
Kesan sampingan sesuatu
ubat-ubatan yang digunakan itu mungkin sukar dikenali kerana ia boleh
menyerupai berbagai-bagai jenis penyakit seperti penyakit yang
disebabkan oleh kuman virus, penyakit alahan dan sebagainya.
Umpamanya seorang pesakit yang dapat penyakit demam selesema dirawat
dengan ubat seperti panadol, antihistamine seperti phenergen atau
kadangkala dengan sejenis antibiotik. Selepas satu hari memakan
ubat-ubatan itu timbul lah merah-merahan di kulit badan pesakit. Sama
ada disebabkan oleh penyakit yang dirawat atau disebabkan oleh satu
daripada ubat-ubatan yang digunakan akan menjadi tanda tanya yang
mungkin sukar dijawab. Aspirin merupakan ubat yang sungguh berkesan
untuk menurunkan demam seseorang pesakit. Tetapi ia boleh menyebabkan
sakit perut akibat gastritis sehingga boleh membawa kepada pendarahan di
dalam perut. Jika ini berlaku najis pesakit itu kelihatan hitam akibat
darah yang telah bercampur dengan asid di dalam perut dan pesakit boleh
memuntahkan kandungan perutnya yang kelihatan seperti kopi. Ada terdapat
juga orang yang alah kepada aspirin. Ubat-ubat yang mengandungi
aminophylin seperti Neulin boleh menyebabkan berbagai-bagai gejala
seperti ketar, perasaan huyung-hayang, sakit kepala dan sakit perut.
Hampir semua ubat-ubatan mempunyai potensi memberi kesan sampingan
kepada seseorang pesakit. Kadangkala kesan sampingan itu tidak disedari
kerana tanda tandanya hampir sama seperti penyakit-penyakit seperti
jangkitan-jangkitan, penyakit alahan, penyakit metabolik dan sebagainya.
Ada ubat-ubatan yang membawa kepada penyakit kulit, penyakit mata,
penyakit hati (liver), buah pinggang, penyakit sistem digestif dan
membawa kesan urat-saraf. Kesan sampingan ini boleh disebabkan oleh
terlalu banyak makan ubat, kurang ketahanan kepadanya (intolerance),
Idiosinkrasi atau alahan.
KESAN DAN BAHAYA PENGAMBILAN PONSTAN
Menurut Dr. Zubaidi Hj. Ahmad, antara ubat tahan sakit yang paling
glamour adalah Ponstan. Ponstan atau nama lainnya mefenamic acid, boleh
menyebabkan bahaya yang serius pada perut dan usus. Antaranya
menyebabkan radang (inflammation), pendarahan (bleeding), luka
(ulceration) dan kebocoran (perforation) pada perut, usus kecil dan usus
besar. Semakin lama kita menggunakan Ponstan, semakin tinggi risiko
untuk mendapat kesan sampingan ini. Ianya boleh berlaku tanpa disedari
atau memberikan tanda-tanda awal.
Pesakit warga tua paling mudah
mendapat kesan sampingan ini. Mereka yang mengambil aspirin untuk
mencairkan darah, penahan sakit untuk sakit sendi, dan akhirnya
diberikan pula Ponstan untuk sakit kepala dan sebagainya, akan mendapat
masalah ini. Risiko adalah lebih tinggi jika dia juga perokok serta
mempunyai sejarah mengidap penyakit Peptic Ulser Disease.
KESAN PADA KULIT
PONSTAN juga boleh menyebabkan reaksi yang serius pada kulit, iaitu
exfoliative dermatitis, toxic epidermal necrolysis (TEN) dan
Steven-Johnson syndrome. Tanda-tanda awalnya ialah ruam kulit, dan
bengkakan pada sekeliling mata. Pesakit harus terus berjumpa doktor
kerana ianya tanda alergik pada Ponstan yang amat teruk, dan boleh
melibatkan nyawa.
KESAN PADA GINJAL
Ponstan juga
dilaporkan boleh menyebabkan masalah ginjal jika diambil tanpa
peraturan. Antaranya penyakit ginjal seperti acute interstitial
nephritis dan pendarahan dalam air kencing (haematuria), proteinuria,
glomerulitis, papillary necrosis dan Nephrotic Syndrome. Pemeriksaan
darah untuk ginjal harus diperiksa secara berkala. Secara amnya, NSAIDs
boleh menyebabkan pengurangan aliran darah ke kawasan buah pinggang
akibat pengecutan saluran darah. Mekanisme ini berlaku disebabkan oleh
kekurangan prostaglandin yang fungsinya untuk mengembangkan salur darah
ke buah pinggang. Kepada pesakit buah pinggang kronik di mana buah
pinggang masih lagi ada sikit fungsinya, atau yang mempunyai hanya satu
buah pinggang sahaja, anda tidak boleh memakan ubat tahan sakit jenis
ini.
KESAN PADA HATI (LIVER)
PONSTAN harus diberikan
secara berhati-hati pada pesakit yang mempunyai masalah dengan
penghadaman dan fungsi dalam organ hati. Ini bermakna setiap bacaan SGOT
dan SGPT dalam ujian darah bagi ujian fungsi hati sebanyak 2 kali lebih
tinggi dari bacaan normal haruslah berhati-hati ketika menggunakan
ponstan.
KESAN PADA SEL-SEL DARAH
PONSTAN 500 mg boleh
menyebabkan prothrombin, iaitu komponen dalam darah yang bertindak dalam
fungsi pembekuan darah menjadi rendah. Ponstan tidak boleh diberikan
kepada pesakit yang mengambil ubat warfarin atau pesakit yang mempunyai
kandungan kepekatan prothrombin yang berada dalam tahap 10-20% dari
normal.
KESAN-KESAN LAIN
PONSTAN juga harus diberikan
berhati-hati kepada pesakit asthma. Bagi mereka yang mengamalkan ubat
perancang, ada juga kajian menunjukkan kadang-kala ianya mengurangkan
keberkesanan pencegahan kehamilan ini terutama bagi mereka yang
mengamalkan IUCD.
KESAN PADA WANITA MENGANDUNG
NSAIDs
mesti dielakkan untuk ibu mengandung selepas 6 bulan ke atas. Ia tidak
dikelaskan di dalam ubat yang boleh menyebabkan kecacatan tetapi
terdapat risiko untuk menyebabkan masalah jantung dan buah pinggang
kepada kandungan di kemudian hari.
NSAIDs menghalangkan
pembentukan prostaglandin yang penting di akhir kehamilan, menyebabkan
bayi dalam kandungan bermasalah. Antaranya penutupan saluran darah di
jantung (closure of the foetal ductus arteriosus), masalah ginjal,
menyebabkan darah cair pada bayi, dan proses bersalin yang lama. Ponstan
tidak diberikan terutama beberapa hari sebelum proses kelahiran.
PENGGUNAAN PADA IBU MENYUSUKAN ANAK
Sedikit kuantiti PONSTAN yang terdapat pada susu ibu yang memakan
Ponstan, boleh tersebar pada bayi yang menyusu itu. Tidak digalakkan ibu
mengandung yang menyusukan anak memakan PONSTAN sebagai ubat tahan
sakit.
PENGGUNAAN PADA KANAK-KANAK
Penggunaannya tidak digalakkan pada kanak-kanak berumur 14 tahun ke bawah.
KESAN KEPADA PERUT
Kesan kepada perut disebabkan oleh dua perkara, iaitu iritasi kepada
sel lapisan perut secara langsung atau secara tidak langsung.
– bermula dengan rasa perut kurang selesa, kembung dan keluar angin
– perut menjadi luka (gastritis)
– perut menjadi ulcer (gastric ulcer)
– perut mula berdarah (gastrointestinal bleeding)
– perut berlubang (gastro perforation)
http://www.kekuba.com.my/kesanubat.html